پتانسیومتر چیست؟

پتانسیومتر(Potentiometer) یا ولوم یا اندازه‌گیری‌کنندهٔ ولتاژ یک نوع از ابزارهای اندازه‌گیری الکتریکی است که برای اندازه‌گیری ولتاژ الکتریکی استفاده می‌شود.

دارای دو الکترود است که بین آنها یک رابطهٔ مستقیم با ولتاژ برق ورودی دارد. با جابه‌جایی نسبی دو الکترود از یکدیگر، مقدار ولتاژ ورودی می‌تواند اندازه‌گیری شود.

اجزای تشکیل دهنده پتانسیومتر

انواع پتانسیومتر از بخش های مختلفی تشکیل شده اند، هر یک از بخش ها نقش خاصی در عملکرد ولوم دارند. اجزای تشکیل دهنده این ابزارها عبارتند از:

• دکمه یا پیچ متحرک که در بخش فوقانی دستگاه قرار داشته و برای کنترل تغییرات تعبیه شده است.
• یک المان مقاومت گرافیکی که آن را به شکل قوس دایره ای در بخش میانی قرار داده اند. در انواع پتانسیومتر این المان می تواند مسطح یا زاویه دار باشد.
• دو پایه با نام a و b که دارای ولتاژ مثبت و منفی هستند و به دو سر المان وصل شده اند.
• پایه w که آن را بین دو پایه فوق قرار می دهند و آن را به وایبر وصل کرده اند.
• وایپر که به عنوان یک اتصال متحرک عمل کرده و همراه با حرکت کردن المان مقاومت می تواند اتصال الکتریکی ایجاد کند.

کاربرد پتانسیومترها :

پتانسیومترها برای اندازه‌گیری و کالیبره کردن ابزارهای الکتریکی استفاده می‌شوند و همچنین در برخی دستگاه‌ها و مدارهای الکترونیکی به عنوان تنظیم‌کننده ولتاژ استفاده می‌شوند. پتانسیومترها معمولاً با مقاومت‌های قابل تنظیم که می‌توانند تغییر مستقیم ولتاژ را به وجود آورند، ساخته می‌شوند.

با استفاده از پتانسیومترها، می‌توان ولتاژ را از یک مقدار تغییر داده و به طور مستقیم یا غیرمستقیم به یک قسمتی از مدار انتقال داد. این ابزارها به عنوان یک عنصر کنترلی مهم در ابزارهای الکتریکی و
مدارهای الکترونیکی، انواع اجزای صوتی، روشنایی، مدارهای تنظیم ولتاژ و مدارهای سیگنال پردازش‌کننده استفاده می‌شوند. همچنین، در برخی دستگاه‌های صنعتی و خودروها نیز از پتانسیومترها برای کنترل ولتاژ و سطح سیگنال‌ها استفاده می‌شود.

پتانسیومتر ها در ابتدا ولتاژ مرجع را دریافت کرده و با جابه‌جایی یک الکترود متحرک، میزان ولتاژ خروجی را تغییر می‌دهند. این تغییر می‌تواند به صورت خطی یا غیرخطی باشد، بسته به نوع پتانسیومتر استفاده شده. نوارهای مقاومتی یا مقاومت‌های ویراشی در داخل پتانسیومتر وجود دارند که تغییرات ولتاژ را با تغییر مکان الکترود متحرک تنظیم می‌کنند.

ویژگی های پتانسیومتر (ولوم)

ویژگی های این محصولات به شرح زیر است:

• قابلیت تنظیم میزان سیگنال های آنالوگ
• قابلیت سنجش مقاومت داخلی و ولتاژ در شاخه های مدار
• تنظیم فرکانس رادیوها
• قابلیت کنترل ورودی در مدارهای الکتریکی
• قابلیت کنترل مشخصات الکتریکی

انواع پتانسیومترها :

پتانسیومترها در انواع مختلفی و با مقادیر مختلف مقاومت موجود هستند. برخی از انواع رایج پتانسیومترها عبارتند از: پتانسیومتر متغیر خطی (linear potentiometer)، پتانسیومتر متغیر لگاریتمی (logarithmic potentiometer) و پتانسیومترهای چرخشی (rotary potentiometer) که برای تنظیم ولتاژ در یک مدار بکار می‌روند.

پتانسیومتر خطی

پتانسیومتر خطی یکی از نمونه پتانسیومتر است که همواره در مراحل ثابت و به حالت خطی تغییر می کند. پتانسیومتر خطی را معمولا برای کلیدهای کم نور به کار می برند.

پتانسیومتر چرخشی

پتانسیومتر چرخشی با هدف کنترل ساده تولید شده و آن را با یک دستگیره یا دوک طراحی کرده اند که با چرخاندن آن می توان به راحتی پتانسیومتر را کنترل کرد. این محصول خود در دو مدل تک دور و چند دور تولید می شوند. کنترل های ولوم ساده برای عملکرد درست و کار خود از مدل های تک دور استفاده می کنند، اما در مقابل کنترل هایی که دارای تنظیمات دقیق تر هستند، باید از مدل های چند دور استفاده کنند.

پتانسیومتر لگاریتمی

پتانسیومتر لگاریتمی یک ویژگی مهم دارد و آن هم این است که در افزایش لگارتیمی پتانسیل تغییر می کنند. این محصول برای تجهیزات صوتی کاربرد دارند.

انواع پتانسیومتر از نظر تعداد دور

اگر بخواهیم ولوم ها را از نظر تعداد دور بررسی کنیم به دسته های زیر تقسیم می شوند.

پتانسیومتر تک دور

پتانسیومترهای تک دور که به آن ها single-turn نیز می گویند، دور کمی داشته و همین عملکرد آن ها موجب شده تا در ارزیابی تغییر مقاومت دقت پایینی داشته باشند. ابعاد این محصولات بر اساس توان موردنیاز تغییر خواهد کرد. از مهم ترین ویژگی های این نوع ولوم می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• تنظیم جریان و ولتاژها در منبع تغذیه های مختلف
• امکان تنظیم جریان های اتصال کوتاه
• قابلیت کنترل سرعت در موتوهای DC

پتانسیومتر چند دور

ولوم های چند دور یا Multi-turn همانطور که از نامشان پیداست دارای بیش از یک دور هستند. این محصول در مقایسه با نمونه قبل تغییرات مقاومت را با دقت دقیق تری ارائه می دهند. از ویژگی های این محصول می توان موارد زیر را بیان کرد.

• قابلیت تنظیم کردن جریان و ولتاژ مبدل های الکترونیک
• قابلیت تنظیم نمودت کنتراست LCD

نکات مهم برای خرید پتانسیومتر (potentiometer)

با توجه به اینکه ولوم ها در نمونه های مختلفی تولید شده و مدل های متنوعی دارند، ممکن است انتخاب یک محصول مناسب برای شما دشوار باشد. به همین علت بهتر است قبل از خرید چند نکته مهم را در نظر داشته باشید تا بتوانید پتانسیومتری را انتخاب کنید که متناسب با نیاز کسب و کار شما باشد.

• توجه به شکل ظاهری و نوع ولوم برای مدار موردنظر
• توجه به میزان مقاومت محصول
• توجه به تک دور و چند دور بودن محصول

قیمت پتانسیومتر

اگر شما هم برای صنعت و کسب و کار خود به دنبال خرید ولوم  هستید، احتمالا اولین سوالی که برایتان ایجاد می شود این است که قیمت پتانسیومتر چقدر است؟ در این خصوص باید بیان کنیم که قیمت این ابزار بر اساس فاکتورهای مختلفی تعیین می شود. با توجه به این که نمونه های مختلف این محصول مانند پتانسیومتر خطی، سیگنالی و دیگر مدل ها ویژگی های متفاوتی دارند، بنابراین می توان انتظار داشت که قیمت آن ها نیز متغیر است.

خرید پتانسیومتر

با توجه به اهمیت پتانسیومترها و کاربردی بودن آن ها برای صنایع مختلف، کسب و کارهای زیادی به دنبال خرید پتانسیومتر هستند. این روزها شرکت های زیادی اقدام به ساخت این محصولات کرده اند و همین امر سبب شده تا شما در بازار با برندهای مختلفی مواجه شوید.

از طرف دیگر استفاده از یک محصول با کیفیت اهمیت زیادی دارد و پتانسیومتر می تواند نقش زیادی در عملکرد درست برخی تجهیزات داشته باشد، به همین علت شما باید یک فروشگاه معتبر را برای خرید انتخاب نمایید تا محصولات باکیفیت بهترین برندهای دنیا را به شما ارائه دهد. پدیدار صنعت کبیر یکی از بزرگ ترین عرضه کنندگان ولوم یا پتانسیومترها است که محصولات آن از بهترین برندهای روز دنیا بوده و آن ها را با قیمت مناسبی عرضه می کند.